Sık Sorulan Sorular
Kurumsal karbon ayak izi, bir şirketin faaliyetleri sonucu ortaya çıkan sera gazı emisyonlarının hesaplanmasıdır. Bu çalışma, GHG Protocol ve ISO 14064 gibi uluslararası standartlara uygun şekilde yürütülür.
Ürün karbon ayak izi, ürünün hammadde tedarikinden bertarafına kadar geçen tüm yaşam döngüsünde oluşan sera gazı emisyonlarını ölçer. ISO 14067 standardı esas alınarak raporlanır.
LCA, ürün veya süreçlerin çevresel etkilerini hammadde aşamasından nihai bertarafa kadar bütüncül bir yaklaşımla analiz etmek için kullanılır.
EPD, ürünlerin çevresel performansını uluslararası standartlara göre belgelendiren, şeffaf ve karşılaştırılabilir bir rapordur. EN 15804+A2 ve ISO 14025 standartlarına uygun hazırlanır.
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM), Avrupa Birliği’nin karbon kaçağını önlemek amacıyla ithal ürünlerde uyguladığı bir düzenlemedir. Çelik, alüminyum, gübre, elektrik, hidrojen ve çimento sektörlerini kapsar.
ACA, havalimanlarının karbon emisyonlarını ölçme, raporlama ve azaltma çalışmalarını belgelendiren uluslararası bir sertifikasyon programıdır.
Kurumsal karbon ayak izi, bir şirketin tüm faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonları kapsarken; ürün karbon ayak izi, yalnızca tek bir ürünün yaşam döngüsü boyunca yarattığı emisyonları hesaplar.
LCA çalışmalarında birincil (şirkete özel) veriler ile Ecoinvent, GaBi gibi uluslararası yaşam döngüsü veritabanlarından alınan ikincil veriler kullanılır.
EPD belgesi yasal bir zorunluluk değildir; ancak özellikle Avrupa pazarında ihale, yeşil bina sertifikaları (LEED, BREEAM vb.) ve müşteri talepleri için önemli bir rekabet avantajı sağlar.
CBAM, ürünün gömülü karbon içeriğini esas alır. Dolayısıyla hammadde tedariki, üretim süreçleri ve enerji kullanımı kaynaklı doğrudan ve dolaylı emisyonlar raporlanır.
ACA programında “Mapping, Reduction, Optimization ve Neutrality” olmak üzere dört farklı seviye vardır. Havalimanları bu adımları izleyerek karbon yönetiminde ilerleme kaydeder.
Evet. Karbon ayak izi raporlarının ISO 14064 veya ISO 14067’ye göre akredite üçüncü taraf kuruluşlarca doğrulanması, güvenilirlik ve geçerlilik açısından kritik öneme sahiptir.
Projenin kapsamına bağlı olarak değişmekle birlikte; basit bir ürün karbon ayak izi çalışması 8-10 hafta, kapsamlı LCA ve EPD projeleri ise 12–16 hafta sürebilir.
Sistem sınırları, ürünün hangi yaşam döngüsü aşamalarının analize dahil edileceğini tanımlar. “Cradle-to-Gate”, “Cradle-to-Grave” veya “Cradle-to-Cradle” yaklaşımları kullanılabilir.
LCA’da yan ürünlerin çevresel etkilerinin dağıtımı için “kütle temelli”, “ekonomik değer temelli” veya “enerji içeriği temelli” tahsis yöntemleri uygulanır. Alternatif olarak “cut-off” yaklaşımı kullanılabilir.
Genellikle %1 cut-off kuralı geçerlidir. Yani toplam çevresel etkiye %1’den az katkı sağlayan girdiler çalışmadan hariç tutulabilir. Ancak toplamda %5’i aşmamak esastır.
Ürün bazlı gömülü karbon hesaplamalarında IPCC yönergeleri, IEA (Uluslarası Enerji Ajansı), Ecoinvent veya yerel emisyon faktörleri kullanılır. Doğruluk için üretime özgü birincil veriler tercih edilir.
Kurumsal karbon ayak izi raporları GHG Protocol’e göre üç kapsamda hazırlanır:
- Scope 1: Doğrudan emisyonlar (yakıt kullanımı, proses emisyonları)
- Scope 2: Dolaylı emisyonlar (satın alınan elektrik, ısı, buhar)
- Scope 3: Diğer dolaylı emisyonlar (tedarik zinciri, lojistik, iş seyahatleri vb.)
EN 15804’e göre:
- A1–A3: Ürün aşaması (hammadde, taşımacılık, üretim)
- A4–A5: İnşaat aşaması
- B1–B7: Kullanım aşaması
- C1–C4: Bertaraf aşaması
- D: Geri dönüşüm/yeniden kullanım kredileri
ACA, ICAO ve GHG Protocol’e uyumlu metodolojiler kullanır. Enerji tüketimi, yakıt kullanımı ve operasyonel faaliyetlerden doğrudan/dolaylı emisyonlar düzenli olarak ölçülür ve bağımsız doğrulama gerektirir.
ISO 14064, ISO 14067 ve ISO 14040/44 standartlarına uygun raporlamalar akredite üçüncü taraf kuruluşlarca bağımsız olarak doğrulanır. Doğrulama süreci raporların uluslararası geçerliliğini sağlar.
